تاریخچه مختصری در مورد فایلهای پیکر بندی
در زمان DOS و ویندوز نگارش 1 اطلاعات سیتمی در دو فایل مشهور به نامهای CONFIG.SYS و AUTOEXEC.BAT ذخیره می شدند.
با ظهور ویندوز نگارش 2 دو فایل جدید به دنیا آمدند که عبارت بودند ازSYSTEM.INI, WIN.INI . این دو فایل که به آنها " فایلهای شروع به کار اولیه" (initialization files) نیز گفته می شد نیز همانند فایل های قدیمی تر خود فایلهای متنی ساده ای بودند . وظیه WIN.INI ذخیره کردن اطلاعات پیکر بندی مربوط به ویندوز و برنامه های کاربردی تحت آن و وظیفه SYSTEM.INI ذخیره کردن اطلاعات مربوط به سخت افزار و پارامترهای سیستمی بود. هیچ عجیب نبود که هر برنامه کاربردی برای خودش فایلهای INI مخصوصی درست کند تا پارامترهای تعریف شده توسط کاربران و یا خود آن برنامه را در آنها جای دهد. در این دوران دایرکتوری Windows پر از انواع و اقسام فایلهای INI بود.
اوضاع با ظهور ویندوز 0/3 از قبل هم بدتر شد. ویندوز 0/3 نه تنها همان دو فایل WIN.INI وSYSTEM.INI قبلی را داشت بلکه چندین فایل INI جدید نیز برای Program Manager ( با نام PROGRAM.INI) و File Manager ( با نام WINFILE.INI) و Control Panel ( با نام CONTROL.INI) و غیره به آن اضافه شد.
تا زمان ظهور ویندوز 1/3 خبری از رجیستری نبود. اما رجیستری ویندوز 1/3 نیز با ویندوز 98 بسیار متفاوت بود. رجیستری ویندوز 1/3 یک بانک اطلاعاتی( database) بود که از آن برای ثبت اطلاعات OLE ( لینک کردن و ادغام کردن اجسام) مربوط به برنامه های کاربردی استفاده می شد.
در نهایت در Windows for Workgroups با اضافه شدن فایلهای جدید مربوط به پیکر بندی( نظیر PROTOCOL.INI) اوضاع از قبل هم بدتر شد.
رجیستری به عصر فایلهای INI پایان داد
این تعداد فایلهای INI باعث سردرگمی کاربران و ناظران سیستم می شد . از آنجاییکه این فایلهای INI فایلهایی متنی (text) بودند که در دایرکتوری اصلی ویندوز قرار می گرفتند همواره در معرض خطر بودند. احتمال زیادی وجود داشت که با زدن یک دکمه توسط یک نفر تازه کار این فایلها حذف شوند . افراد کمی بودند که می دانستند در کدام فایل INI کدام پارامترها ذخیره شده اند. هیچ مکانیزمی برای کمک به شما دریافتن پارامترهای مورد نیازتان در یک فایلINI بزرگ وجود نداشت و شیوه خطی "عنوان – و – پارامتر" نگهداری پارامترهای پیچیده ای که با چندین فایل سرو کار داشتند را دشوار می کرد. برای حل همه این مشکلات طراحان ویندوز 95 تصمیم گرفتند که در رجیستری ویندوز 95 یک تحول بزرگ بوجود آورند. آنها بویژه تصمیم گرفتند که رجیستری را به یک بانک اطلاعات مرکزی تبدیل کنند که همه پارامترهای سیستم و برنامه های کاربردی را در خود جای دهد. در ویندوز 98 هم رجیستری همچنان همان ساختار اولیه خود در ویندوز 95 را حفظ کرده است.
در زیر بعضی از مزایای این رجیستری جدید ارائه شده اند:
فایلهای رجیستری دارای ویژگیهای :Hidden (پنهان)، System (سیستم) وRead-only ( فقط خواندنی) هستند. بنابراین احتمال آنکه بطور تصادفی حذف شوند از بین رفته است. حتی اگر کاربری به طریقی این فایلها را حذف کند باز هم ویندوز 98 کپی های پشتیبانی از آنها درست کرده است که توسط آنها براحتی می تواند فایلهای رجیستری قبلی را بازگرداند.
رجیستری نه تنها مکانی برای ذخیره کردن پارامترهای سخت افزاری و سیستم عامل است بلکه برنامه های کاربردی نیز می توانند به جای استفاده از فایلهای INI جداگانه برای ذخیره کردن پارامترهای خود، آزادانه از رجیستری برای این کار استفاده کنند.
اگر لازم باشد که یک ورودی رجیستری را مشاهده کرده یا تغییر دهید می توانید از برنامه خدماتی Registry Editor استفاده کنید. این برنامه همه بانک اطلاعات رجیستری را بصورت سلسله مراتب درختی نمایش می دهد.
در رجیستری ابزارهایی وجود دارند که شما را قادر می سازند هر پارامتری را یافته و اطلاعات رجیستری را از راه دور درخواست کنید. البته نمی توان گفت که رجیستری یک راه حل کامل است. بسیاری از پارامترهای آن کلاً مبهم هستند، رجیستری ساختاری دارد که شاید کسی آن را دوست نداشته باشد و نیز یافتن پارامترهای مورد نظر اغلب بصورت سعی و خطا باید انجام شود. اما با همه اینها اکثر این مشکلات با اندکی تمرین وآشنا شدن بیشتر با رجیستری حل می شوند.
فایلهای پیکر بندی قدیمی هنوز کار می کنند
اگر چه رجیستری همه کارهای فایلهای INI و شروع کار( startup) اولیه را انجام می دهد اما همه وظیفه پیکر بندی را به تنهایی بر دوش نمی کشد. ویندوز 98 هنوز هم فایلهای WIN.INI و SYSTEM.ini را می شناسد و با آنها کار می کند تا بتواند سازگاری خود با برنامه های قدیمی 16 بیتی، که فقط می توانند اطلاعات پیکربندی خود را از این فایلها بدست آورند، کار کند. علاوه بر این اگر سخت افزاری از سیستم شما به درایورهای کار کننده در مود حقیقی نیاز داشته باشد یا چنانچه یک برنامه کاربردی خاص به پارامترهای ویژه ای که تحت DOS باید تعیین شوند احتیاج داشته باشد شما هنوز هم به فایلهای CONFIG.SYS وAUTOEXEC.BAT نیاز خواهید داشت. ( مثلاً یک برنامه ممکن است به متغیرهای محیطی یا دستور PATH نیاز داشته باشد.) البته برنامه های 16 بیتی نیز هنوز می توانند فایلهای INI شخصی خودشان را داشته باشند.
رجیستری چیست؟
در واقع رجیستری را می توان به عنوان بانک اطلاعاتی معرفی کرد که برای نگهداری تنظیمات و گزینه های نسخه های 32 بیتی ویندوز همچون ویندوز 95،98،ME و NT/2000 مورد استفاده قرار می گیرد. و شامل اطلاعات و تنظیماتی است که برای تمام قطعات سخت افزاری ، نرم افزاری ، کاربران و تنظیمات مربوط به خود سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. هر زمان که کاربری تغییری در تنظیمات مربوط به Control Panel یا File Associations ، System Policies ایجاد کند و یا برنامه نرم افزاری جدیدی را نصب کند ، این تغییرات در رجیستری ویندوز ثبت شده و باقی می مانند.
فایل های فیزیکی که رجیستری را تشکیل می دهند بسته به نسخه ویندوز شما در محل و مکان خاصی نگهداری می شوند، در ویندوز 95 و 98 بصورت دو فایل مخفی در پوشه ویندوز قرار دارند و با نام های USER.DAT و SYSTEM.DAT شناخته می شوند . در نسخه ME علاوه بر این دو فایل ، فایل دیگری نیز به نام CLASSES.DAT به آنها اضافه شده است.در حالیکه در نسخه های NT/2000 ویندوز فایلها در آدرس SystemRoot%System32Config % قرار گرفته اند.این فایلها را نمی توان بصورت مستقیم ویرایش کرد و برای انحام چنین کاری نیاز به ابزار رایجی که با نام ویرایشگر رجیستری شناخته می شود می باشد .
در رجیستری برخلاف سایر برنامه های موجود در ویندوز ، خبری از پنجره ها و منوهای زیبای گرافیکی نیست اما با استفاده از آن می توان به قدرتی دست یافت که این قابلیت ها در هیچ روش دیگری وجود ندارد .
آیا تا به حال فکر کرده اید که اگر درایور کارت گرافیک خود را عوض کنید ، ویندوز در مرتبه بعدی شروع بکار خود از کجا بداند که به جای درایوری که خودش در هنگام نصب تعیین کرده است ، باید از این درایور جدید استفاده کند . به عبارت دیگر چگونه سیستم عامل پارامتر ها و گزینه های مختلفی را که انتخاب کرده اید یا برای سیستم تان مناسب است ،
این راز قدرتمند در رجیستری سیستم نهفته است. رجیستری انبار مرکزی است که ویندوز از آن برای ذخیره همه چیزهای مربوط به پیکر بندی سیستم استفاده می کند .از آنجا که هر نوع تغییر غیر اصولی در آن سبب از کار افتادن برنامه ها و حتی خود سیستم عامل می شود و همچنین ساختار بندی اطلاعات در آن به نحو پیچیده ای است که ممکن است هر کاربرتازه کاری را دچار سردرگمی کند که نتیجه آن نیز تنها اختلال در برنامه ها خواهد بود ، به شما توصیه می کنم قبل از شروع به انجام تغییرات سعی در افزایش مهارتها و اطلاعات عمومی خود نمائید .البته دسترسی به برنامه Editor آن به سادگی دسترسی به برنامه های دیگر نیست . در واقع می توان آن را بعنوان یکی از برنامه های پشت پرده ویندوز دانست که شامل پارامتر های سخت افزاری ، مشخصات اجسام مختلف ، پارامترهای مربوط به خود سیستم عامل و نیز پارامتر های برنامه های کاربردی می شود .
برای اجرای این برنامه می توانید دستور Regedit را در کادر Run منوی Start وارد کنید. اما از آنجا که با هر نوع تغییر در رجیستری ممکن است تنظیمات سیستم عامل شما دچار مشکل شود ، بهتر است قبل از هر کار اقدام به تهیه نسخه پشتیبان از این برنامه کنید. بدین منظور یکی از روشهای زیر را بکار گیرید .
الف) استفاده از :System Restore این برنامه تحت ویندوز های Xp و ME قابل اجرا است . برای استفاده از این برنامه قبل از تغییر در رجیستری، بر روی دکمه Start ، کلیک کرده و گزینه Accessories را از منوی Programs انتخاب کرده سپس در System Tools گزینه System Restore را انتخاب کنید. سپس گزینه را Create a restore point انتخاب کنید . دکمه Next را کلیک کرده و از دستورالعملهای آن پیروی کنید.
ب) استفاده از ویرایشگر رجیستری: کاربران ویندوز 2000 می توانند با استفاده از گزینه Export موجود در خود برنامه Regedit اقدام به تهیه پشتیبان از رجیستری کنند. بدین منظور با اجرای دستور Regedit در گزینه Run منوی Start برنامه ویرایشگر رجیستری را فعال کنید . سپس گزینه Export Registry File را انتخاب کنید.
ج) کپی دستی فایل های رجیستری : کاربران سیستم عامل ویندوز 98 و یا 95 می توانند با کپی کردن فایل های User.dat و system.dat که در محل نصب ویندوز قرار دارند از آنها نسخه پشتیبان تهیه کنند . البته در ویندوز Me فایل دیگری نیز با نام Classes.dat وجود دراد . توجه داشته باشید از آنجا که این فایل ها بصورت مخفی و سیستمی هستند قبل از آنکه بتوانید آنها را مشاهده کنید باید تنظیمات مربوط به مشاهده این فایل ها را در ویندوز اجرا کنید
آشنایی با فایلهای User.dat و System.dat در رجیستری
برای ایجاد رجیستری برنامه Setup ویندوز ، دو فایل به نامهای User.dat و System.dat را ایجاد می کند. که از نوع پنهان سیستمی و فقط خواندنی هستند و در داخل پوشه اصلی ویندوز قرار می گیرند.
فایل User.datبرای ذخیره اطلاعات کاربر طراحی شده است و در آن فایل اطلاعات زیر ذخیره می شوند :
1-کاغذ دیواری ، الگوی رنگ ، گزینه ها ی ماوس، گزینه های Accesibility و دیگر پارامترهایی که در پنجره Control Panel تعیین می شوند.
2- نمادهای روی Desktop
3- پوشه ها ، میانبر های موجود در منو
4- پیکر بندی تعریف شده برای پنجره Windows explorer
5- پارامترهای تعیین شده برای Accessories ویندوز
6- اتصالات شبکه و کلمات رمز
هر زمان که از ویندوز خارج می شوید سیستم کپی پشتیبان جدیدی از فایل User.dat را ایجاد می کند . این کپی پشتیبان نیز از نوع پنهان ، سیستمی و فقط خواندنی است و نام آن User.DA0 می باشد . اگر به هر دلیلی فایل User.dat خراب شده و یا از بین برود سیستم از این فایل استفاده می کند .
فایل System.dat نیز برای نگهدار ی اطلاعات سیستم طراحی شده است . این فایل نیزاطلاعات زیر را در خود نگه می دارد .
1- گروههای مختلف سخت افزار های شناسایی شده توسط ویندوز
2- دستگاه های مختلف متصل شده به کامپیوتر
3- منابع مورد استفاده در هر دستگاه
4- اطلاعات Plug&play بدست آمده از بایوس و یا دستگاههای Plug&Play
5- درایورهایی که درمود حفاظت شده کار می کنند و در زمان شروع به کار ویندوز بارگذاری می شوند.
6- پارامترهای داخلی ویندوز
7- پارامترهای برخی از برنامه های کاربردی 32 بیتی
پاکسازی رجیستری: حتما تا به حال پس از نصب و یا حذف برنامه های مختلف بر روی سیستم خود با مشکل سرعت پائین بارگذاری ویندوز مواجه شده اید .در واقع علت اصلی باقی ماندن برخی فایلهای مربوط به برنامه های حذف شده در سیستم می باشد که در هنگام حذف بطور کامل پاک نمی شوند. و این امر سبب افزایش بی دلیل حجم رجیستری می شود . این وظیفه بر عهده کنترل کننده رجیستری است که در واقع آن را پاکسازی می کند .
کاربران ویندوز 95 می توانند بر روی دکمه Start و سپس گزینه Run کلیک کرده، عبارت regclean را تایپ کنند و سپس دکمه Enter را فشار دهند .
در نسخه های بعدی غیر از ویندوز Xp ، از برنامه های دیگری برای این کار استفاده می شود و دیگر خبری از Regclean نیست .دو برنامه از این دست با نام های Regclean و EasyCleaner می باشند که می توانید آنها را از طریق شبکه اینترنت دریافت کنید .
البته برنامه های دیگری نیز همچون Norton System Works و یا Ontrack System Suite نیز وجود دارند که می توانید در ویندوز Xp نیز از آنها استفاده کنید .
ذخیره و بازیابی رجیستری : ممکن است در مواردی اقدام به تغییر رجیستری کنید و حتی خطایی در ظاهر نشان داده نشود ، مثلا تنظیمی را انجام می دهید که مجاز است ولی این تنظیم مناسب کار شما نیست . در این حالت در برنامه Registry Checker گزینه restore را برای بازیابی نسخه های قبلی فعال کنید . البته باید توجه داشته باشید که فایل پشتیبان رجیستری تان قدیمی نباشد . زیرا آدرس و مشخصات برنامه هایی که شما نصب می کنید در رجیستری ثبت می شود و درصورت استفاده از نسخه پشتیبان قدیمی تمامی اطلاعات مربوط به برنامه های جدید تر از بین خواهد رفت .
در مبحث بعدی ساختار کلی پوشه ها در رجیستری را بررسی کرده و نکات مفید تری درباره آن را مرور می کنیم.
ساختار رجیستری :رجیستری دارای یک ساختار درختی است - هرچند ساختاری پیچیده همانند پوشه های مختلف موجود در هارد دیسک می باشد - که همانند برنامه Windows Explorer می باشد .
هر شاخه اصلی ( که با یک آیکون پوشه از بقیه مجزا شده است ) کندو (Hive) نامیده می شود و هر کندو نیز دربردارنده کلید هاست (Keys) . هر کلید شامل کلید های دیگر ( گاهی اوقات نیز خود آنها دارای زیر کلیدهای دیگری است ) و به همین ترتیب آن هم شامل مقادیر دیگری است. مقادیر در بردارنده اطلاعات حقیقی است که در رجیستری باقی می ماند. بسته به نوع مفاهیمی که مورد استفاده قرار می گیرند ، سه نوع مقدار وجود دارد : String, Binary و DWORD
6شاخه اصلی که بخش های مختلف اطلاعات را در رجیستری ذخیره می کنند عبارتند از :
HKEY_CLASSES_ROOT : این شاخه شامل تمام فایل نقشه برداری ضمیمه سازی برای پشتیبانی از ویژگی کشیدن و رها کردن (drag-and-drop) ، اطلاعات مربوط به OLE، کلیدهای میانبر ویندوز و هر جزء اصلی مربوط به رابط های کاربری ویندوز را در خود جای داده است .
HKEY_CURRENT_USER : این شاخه به بخشی از HKEY_USERS مربوط به کاربری که در سیستم Login کرده است لینک شده و پیوند برقرار می کند و دربردارنده اطلاعاتی همانند نام های Logon ، تنظیمات مربوط به Desktop و نیز تنظیمات Start menu می باشد.
HKEY_LOCAL_MACHINE : این شاخه دربردارنده اطلاعات خاص کامپیوتر درباره نوع قطعات سخت افزاری نرم افزاری است که برای تمامی کاربرانی که در آن سیستم Login نمایند مورد استفاده قرار می گیرد.
HKEY_USERS : این شاخه شامل تنظیمات منحصر به فرد ای است که برای هر یک از کاربران مورد استفاده قرار می گیرد و از کاربری به کاربر دیگر متفاوت است. هر کاربر نیز با یک رابط جانبی همانند s-1-5-18 از بقیه جدا می شود.
HKEY_CURRENT_CONFIG :این شاخه به بخشی از HKEY_LOCAL_MACHINE که مربوط به ساختار بندی سخت افزار هاست لینک می شود .
هر مقدار رجیستری به یکی از 5 حالت زیر ذخیره می شود:
: REG_BINARYدر این شیوه مقادیر بصورت ردیف داده های باینری ذخیره می شوند. اغلب اطلاعات اجزاء سخت افزار ها بصورت داده های باینری ذخیره شده و در یک ویرایشگر بصورت قالب بندی hexadecimal دیده می شوند.
:REG_DWORDاین حالت برای داده های 4 بایتی که معمولا مقادیر boolean ، همانند "0" برای غیر فعال کردن و "1" برای فعال کردن . از دیگر موارد این حالات راه انداز دستگاه و سرویس هایی از این نوع هستند . و در REGEDT32 با قالب بندی های binary، hexadecimal و decimal و در REGEDIT نیز در قالب بندی های hexadecimal و decimal نشان داده می شوند .
:REG_EXPAND_Szاین حالت رشته داده ای قابل توسعه ای هستند و بصورت رشته ای شامل یک متغیر است که در هنگام فراخوانی توسط یک برنامه کاربردی جایگزین آن می شوند برای مثال ، در مقادیر زیر :
رشته "%SystemRoot%" با موقعیت واقعی دایرکتوری که دربردارنده فایل های سیستمی Windows NT است ، جایگزین می شود.
:REG_MULTI_SZاین حالت درواقع بصورت چند رشته ای است و برای نمایش مقادیری که دربردارنده لیست ها و یا مقادیر چند تایی هستند بکار می رود، و هر عضو بوسیله یک کاراکتر NULL از بقیه جدا می شود .البته این حالت از مقادیر تنها در موارد پیشرفته رجیستری همانند REGEDT32 مورد استفاده قرار می گیرد.
:REG_SZاین حالت نیز یک رشته استاندارد است که برای نمایش مقادیر متنی است که برای خواندن و استفاده افراد بکار می رود.
مواردی از حالات داده ها که بوسیله ویرایشگر های استاندارد رجیستری در دسترس نیستند عبارتند از :
REG_DWORD_LITTLE_ENDIAN (1
REG_DWORD_BIG_ENDIAN (2
REG_LINK (3
REG_NONE (4
REG_QWORD (5
REG_QWORD_LITTLE_ENDIAN (6
REG_RESOURCE_LIST(7
ویرایش رجیستری
برنامه ویرایشگر رجیستری (REGEDIT.EXE) که در نسخه های مختلف ویندوز قرار دارد (که از طریق منوی Start قابل دسترسی است) شما را قادر به مشاهده اطلاعات ، انجام جستجو و در نهایت امکان ویرایش مطالب به شکل مورد نظرتان را در رجیستری فراهم می کند .برای اجرای این برنامه چندین شیوه مختلف وجود دارد ، اما ساده ترین آنها تایپ عبارت "regedit" در پنجره Run که از طریق منوی Start در دسترس شما قرار دارد ، می باشد. البته درصورتی که شما نرم افزار Registry Editor را در سیستم خود نصب کرده باشید ، با تایپ دستور regedit
یک شکل دیگر از این برنامه (REGEDT32.EXE) که می توان در نسخه های 2000 و NT از آنها استفاده کرد ( که در واقع دارای برخی ویژگی های اضافی است که در نسخه های استاندارد قرار ندارد از جمله : توانایی مشاهده و تغییر مجوزهای امنیتی و نیز امکان ایجاد و تغییر در مقادیر رشته های REG_EXPAND_SZ & REG_MULTI_SZ.
ایجاد یک کلید میانبر برای دسترسی سریع و آسان به این برنامه
این کار به سادگی و از طریق راست کلیک کردن در یک محیط خالی صفحه Desktop ، انتخاب گزینه Shortcut و در نهایت تایپ عبارت "regedit.exe" در کادر پنجره Command line و انتخاب گزینه Next ، وارد کردن یک نام آشنا و قابل شناسایی همانند Registry Editor و در نهایت کلیک کردن گزینه Finish امکان پذیر می باشد.در این مرحله بر روی صفحه desktop شما یک میانبر ایجاد شده و می توانید با دوبار کلیک سریع بر روی آن برنامه Regedit را فعال کنید.
استفاده از Regedit برای ایجاد تغییرات در رجیستری
اولین باری که اقدام به اجرای این برنامه می کنید توجه داشته باشید که در سمت چپ این برنامه یک منوی درختی از پوشه ها قرار گرفته است و در سمت راست نیز مفاهیم ( مقادیر) پوشه انتخاب شده شما قرار دارد.
درست همانند Windows explorer ، شاخه مورد نظر خود را انتخاب کرده و با کلیک کردن علامت + و یا دوبار کلیک سریع بر روی پوشه مربوطه آن را توسعه دهید.برای مشاهده مفاهیم یک کلید (پوشه ) فقط کافی است کلید مربوطه را یک بار کلیک نمائید و مقادیر آن را در پنجره سمت راست مشاهده کنید .برای افزودن یک کلید و یا یک مقدار جدید می توانید از منوی Edit گزینه New را انتخاب کنید. برای تغییر نام دادن یک مقدار و نیز اغلب کلید ها می توان از همان ترتیبی که برای تغییر نام سایر آبجکت ها استفاده می شود ، بهره برد. ( آبجکت مربوطه را راست کلیک کنید و گزینه Rename را انتخاب کنید و یا به آهستگی آبجکت را کلیک و یا بعد از انتخاب آن کلید F2 را فشار دهید .
برای حذف هر یک از مقادیر نیز می توانید آبجکت را انتخاب کرده و سپس کلید Delete را فشار دهید . کرده و و یا دکمه سمت راست ماوس را برگزیده و و به مقادیری که در منوی زمینه لیست خواهند شد دقت کنید.
توجه داشته باشید که گرفتن یک نسخه پشتیبان از رجیستری قبل از انجام هر تغییری در آن یکی از قابل اعتماد ترین روش هاست .در غیر این صورت ممکن است گاهی حتی به دلیل اعمال تغییرات مجبور به نصب مجدد ویندوز در سیستم خود شوید. مطمئنا انجام چنین کاری بهتر از تاسف خوردن و پشیمان شدن است .
Import و Export کردن رجیستری
یکی از ویژگی های بزرگ رجیستری توانایی و قابلیت import و export تنظیمات رجیستری به فایل متنی است. این فایل با پسوند reg . قابل شناسایی است .محیط قالب بندی این فایل های متنی را می توان با برنامه ای همچون Notepad مشاهده کرد.بدین منظور در رجیستری کلیدی را که قصد تغییر در آن داریر را انتخاب کرده و سپس از منوی Registry گزینه... Export Registry File را انتخاب کنید .سپس یک نام برای آن وارد کرده و آن را ذخیره کنید. اگر این فایل را در برنامه Notepad باز کنید فایلی همچون شکل زیر را مشاهده خواهید کرد:
REGEDIT4
[HKEY_LOCAL_MACHINESYSTEMSetup]
"SetupType"=dword:00000000
"CmdLine"="setup -newsetup"
"SystemPrefix"=hex:c5,0b,00,00,00,40,36,02
این محیط کاملا ساده است ، عبارت REGEDIT4 به نوع فایل و نسخه آن اشاره دارد .عبارت [HKEY_LOCAL_MACHINESYSTEMSetup] به کلید اشاره دارد و مقادیر نیز بصورت "SetupType"=dword:00000000 هستند و در خود مقادیر نیز کلمه بعد از کاراکتر " = " نشان دهنده نوع مقادیر آنها است که عبارتند از DWORD ، String و یا Binary
از این رو می توانید فایل را به راحتی ویرایش کرده و تغییرات مورد نظرتان را به آن اعمال کنید .و سپس به آسانی و با دوبار کلیک سریع و یا با انتخاب گزینه "Import" از منوی Registry آن را برای قابل استفاده و اعمال شدن در تنظیمات مربوط به ویندوز امکان پذیرکنید .
حذف کلید ها و مقادیر با استفاده از فایل REG:
حذف کلیدها و مقادیر در فایلهای REG با قرار دادن یک کاراکتر "-" در جلوی نام کلیدی که قصد حذف آن را دارید امکان پذیر است.بعنوان مثال برای حذف کلید [HKEY_LOCAL_MACHINESYSTEMSetup] در فایل فوق باید به شکل زیر عمل نمائید: :
REGEDIT4
[-HKEY_LOCAL_MACHINESYSTEMSetup]
این ویژگی بسیار دلواپس کننده است ، زیرا وقتی کلید و یا مقداری را به اشتباه پاک کنید ممکن است باعث مشکلات اساسی در تنظیمات رجیستری شود ، از این رو به خآیر داشته باشید که حتما در ابتدا نسبت به پشتیبان گیری از رجیستری اقدام کنید.
گزینه های خط فرمان در رجیستری
Regedit دارای تعدادی گزینه خط فرمان است که می توان برای اجرای سرِیع آنها از طریق فایل های batch و یا از طریق command prompt از آنها استفاده کرد.
regedit.exe [options] [filename] [regpath]
[filename] برای Import کردن فایل reg.
/s [filename] برای Import کردن آسان و بدون ویزاردی که از شما سوالی پرسیده شود.
/e [filename] [regpath] رجیستری را با [filename] شروع کنید سپس مسیر [regpath] .بعنوان مثال :
regedit /e file.reg HKEY_USERS.DEFAULT
/L:system تعیین موقعیت فایل system.dat
/R:user تعیین موقعیت فایل system.dat
/C [filename] فشرده سازی (در ویندوز 98)
/D [regpath] حذف کلید تعیین شده ( در ویندوز 98)
نگهداری از رجیستری
* ویندوز 95
در cd نصب ویندوز 95 نرم افزاری وجود دراد که به شما امکان تهیه پشتیبان از رجیستری کامپیوتر را می دهد . برنامه Microsoft Configuration Backup ، CFGBACK.EXE، در مسیر OtherMiscCfgback و در Cd نصب ویندوز قابل دسترسی است .فایل های پشتیبان گرفته شده توسط این برنامه با پسوند های RBK و در پوشه ذخیره می شود Windows نگهداری می شوند. اگر سیستم شما برای استفاده چندین کاربر ساختار بندی شده باشد، CFGBACK.EXE از فایل USER.DAT پشتیبان نمی گیرد.
بعد از پشتیبان گیری از رجیستری می توانید فایل RBK را به داخل یک فلاپی دیسک و برای موارد اضطراری کپی کنید. این فایل های پشتیبان در ویندوز 95 بصورت فشرده شده ذخیره می شوند که تنها با استفاده از برنامه CFGBACK.EXE قابل استفاده هستند.
*ویندوز 98
ویندوز 98 بطور اتوماتیک در هر زمانی که راه اندازی می شود ، یک نسخه پشتیبان از رجیستری را ایجاد می کند. علاوه بر این می توانید بطور دستی نسخه پشتیبان را از طریق نرم افزار Registry Checker که از طریق اجرای دستور SCANREGW.EXE از منوی Start | Run
چه راه حلی برای مواقع خراب شدن رجیستری وجود دارد؟
ویندوز 95، 98 و Nt همگی دارای مکانیزم پشتیبان گیری یکسانی هستند که کاملا قابل اعتماد است .
*ویندوز 95
در دایرکتوری ویندوز چندین فایل مخفی وجود دارد، 4 تا از این فایل ها عبارتند از SYSTEM.DAT & USER.DAT که به عنوان فایل های جاری رجیستری و دو فایل SYSTEM.DA0 & USER.DA0 نیز که به عنوان فایل های پشتیبان هستند. ویندوز 9x دارای ویژگی جالبی است که هر زمان ویندوز به درستی و با موفقیت راه اندازی می شود فایل های رجیستری را بر روی این نسخه های پشتیبان کپی می کند. بطوریکه در مواقعی که این فایل ها دچار ایراد می شوند ، این فایل ها به جای فایل های دچار ایراد جایگزین می شوند .برای محافظت از رجیستری از مراحل زیر پیروی کنید :
1- دکمه Start را کلیک کرده و سپس گزینه Shut Down را انتخاب کنید.
2- گزینه Restart The Computer In MS-DOS Mode را انتخاب کرده و سپس yes را انتخاب نمائید.
3- به پوشه نصب ویندوز وارد شوید.به عنوان مثال اگر دایرکتوری نصب آن c:windows است ، آدرس cd c:windows را تایپ نمائید.
4- دستورات زیر را تایپ کرده و بعد از هر مورد کلید Enter را فشار دهید :
attrib -h -r -s system.dat
attrib -h -r -s system.da0
copy system.da0 system.dat
attrib -h -r -s user.dat
attrib -h -r -s user.da0
copy user.da0 user.dat
-5کامپیوتر خود را مجددا راه اندازی نمائید.
انجام دستورات فوق رجیستری را به حالتی بر می گرداند که برای آخرین بار رجیستری در وضعیت صحیحی از آن قرار گرفته بوده است.
*ویندوز NT
در ویندوز NT شما می توانید یا از گزینه Last Known Good و یا از گزینه RDISK استفاده کنید تا رجیستری را به آخرین وشعیت قابل استفاده برگردانید.
چطور می توان داده های قدیمی را از رجیستری حذف کرد؟
اگر چه می توان بطور دستی اقدام به حذف مفاهیم غیر قابل استفاده نمود، اما مایکروسافت ابزاری را تهیه کرده که می تواند بطور اتوماتیک این فرایند را انجام دهد. این برنامه با نام RegClean شناخته می شود .این برنامه کلید های Windows Registry را آنالیز می کند.سپس این برنامه کلید های دارای مقادیر نادرست را یافته و آنها را از رجیستری حذف می کند.این نرم افزار از طریق آدرس زیر نیز قابل دسترسی است .